ΥΠΑΚΟΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΑΡΤΕΜΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΤΟΥ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Δέν είχαμε τήν πρόθεση νά ασχοληθούμε μέ τά δημοσιεύματα τού Μοναχού Μιχαήλ, πιστεύοντας ότι κείμενα πού διαστρέφουν τάς ευθείας οδούς τού Κυρίου ημπορεί νά εντυπωσιάζουν πρός καιρόν, αλλά τελικώς λησμονούνται, όπως καί οι συντάκται των.
Πάντα υπάρχουν άνθρωποι, ακόμη καί μεταξύ τών ακαταρτίστων μελών τής ‘Εκκλησίας, πού επιδιώκουν ηροστράτειο δόξα.
‘Αγωνιώδης όμως έκκλησις μάς απηυθύνθη υπό καλού αδελφού τής Ι. Μονής Ζωγράφου Αγίου ‘Ορους νά ελέγξουμε τά απάδοντα πρός τήν διδασκαλία τών αγίων Πατέρων κείμενα τού ανωτέρω Μοναχού, διότι άρχισαν νά μεταφράζονται καί νά εκδίδονται στά Βουλγαρικά, προκαλούντα μεγάλη ζημία στό πλήρωμα τής ‘Ορθοδόξου ‘Εκκλησίας τής Βουλγαρίας.
‘Εκκλησία ταλαιπωρημένη καί πληγωμένη από τό σχίσμα καί τόν αθεϊσμό, η ‘Εκκλησία τής Βουλγαρίας, θά δεχθή τώρα εξ Ελλάδος βιβλία πού προκαλούν σύγχυσι καί αμφισβήτησι γιά θεσμούς αγίους καί πρόσωπα σεβάσμια τής ‘Εκκλησίας.
Ο Μοναχός Μιχαήλ εξυπηρετεί δυστυχώς, χωρίς μάλλον νά τό έχη συνειδητοποιήσει, τά σχέδια τών εχθρών τής ‘Εκκλησίας καί μάλιστα τών πρακτόρων τής Νέας ‘Εποχής πού επιδιώκουν νά φθείρουν κάθε τι τό ‘Ορθόδοξο καί ‘Εκκλησιαστικό, προκειμένου νά απεκκλησιοποιήσουν καί αποχριστιανίσουν τόν ‘Ορθόδοξο λαό μας καί νά τόν μεταβάλλουν σέ “ζαλισμένο κοπάδι”, άβουλο όργανό τους.
Τί περισσότερο έκαναν οι ψευδάδελφοι, οι οποίοι ακολουθούσαν κατά πόδας τόν Μέγαν ‘Απόστολον Παύλον, διαβάλλοντες τό αποστολικό του έργο;
Μέ πόνο καί αγάπη γιά τήν ‘Εκκλησία, γιά τίς ψυχές πού σκανδαλίζονται από παρόμοια δημοσιεύματα, αλλά καί γιά τόν ίδιο τόν Μοναχό Μιχαήλ, πού πλανάται καί πλανά, δημοσιεύουμε τήν κριτική πού ακολουθεί καί προσευχόμεθα νά συντελέση σέ ανάνηψι τόσο τού εν λόγω αδελφού, όσο καί όσων εξ αγνοίας παρασύρονται από τίς πλάνες του.
Σχετική είναι καί η δημοσιευομένη ως επίμετρον απάντησις τού εκλεκτού ψυχιάτρου κ. Παναγιώτου Γρηγορίου σέ συνέντευξη τού Μοναχού Μιχαήλ μέ τίς υπό κρίσιν απόψεις του.
‘Εκ τής Ιεράς Μονής τού Οσίου Γρηγορίου Αγίου ‘Ορους
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Προσφάτως κυκλοφόρησαν τά τέσσερα πρώτα βιβλία στή σειρά ΕΠΙΚΗΡΥΓΜΕΝΗ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ, τά οποία εντυπωσιάζουν καί συγχρόνως καταπλήττουν μέ τό περιεχόμενό τους. Τά εν λόγω βιβλία έχουν αρκετά αξιοπρόσεκτα θέματα, αλλά καί πολλά τρωτά σημεία. Η παρούσα κριτική αποσκοπεί στό σχολιασμό τους, στόν εντοπισμό τών όποιων ωφελίμων καί επιζημίων θεσεών τους καί στήν σωστή ενημέρωση όσων παρασύρθηκαν ή σκανδαλίστηκαν μέ τά γραφόμενα. Η ανά χείρας κριτική έγινε ασφαλώς καί μέ τήν ευλογία καί τήν ευχή τού Καθηγουμένου τής Ιεράς Μονής μας καί σεβαστού Γέροντά μου, όσο κι άν αυτό ακούγεται παράξενα σέ κάποιους.
Στά υπ’ όψιν κείμενα υπάρχουν σημαντικά θετικά κομμάτια, όπως είναι οι ασκητικές εμπειρίες τού αγίου Ιερωνύμου1, οι εκ βαθέων θρήνοι τού αγιορείτου ερημίτη πού άκουσε τό βίο τού αγίου ‘Αντωνίου καί άλλαξε η ζωή του2, τό γράμμα τού ξυλογλύπτη μοναχού πρός τόν κυρ-Μανώλη στή Δάφνη3, η αυτομεμψία τού γέροντα ασκητή4 καί ίσως κάποια άλλα. ‘Επίσης σέ κάποια σημεία αντιπαρατίθεται μορφή επιβαλλομένης μή κατά Θεόν υπακοής πρός τήν χριστιανική συνείδηση καί ορθώς συνιστάται η δεύτερη5. Σωστές φυσικά καί κάποιες παρατηρήσεις στά δύο τελευταία βιβλία ότι δέν πρέπει νά υπάρχει μιά μονομερής επίδοση στή νοερά προσευχή μέσα στή μοναχική πολιτεία, παραγνωρίζοντας όλες τίς άλλες αρετές πού συγκροτούν τόν ολοκληρωμένο κατά Θεόν μοναχό.
Δυστυχώς όμως τά πλείστα τών περιεχομένων θεμάτων είναι τόσο αρνητικά, σκανδαλιστικά, ευάλωτα καί άστοχα, πού μόνο σύγχυση καί ταραχή μπορούν νά επιφέρουν, όχι ειρήνη, οικοδομή καί ωφέλεια.
‘Οταν κάποιος γράφει ένα κείμενο, πρέπει νά λάβει υπ’ όψιν του πολλούς αστάθμητους παράγοντες, καί ασφαλώς καί τόν σκανδαλισμό τών ψυχών, “υπέρ ών Χριστός απέθανε”6. Κι άν ο ‘Απόστολος Παύλος κρέας δέν θάτρωγε, γιά νά μή σκανδαλίση τόν αδελφό του7, πόσο μάλλον οι μοναχοί μέ τά συγγράμματά τους καί τήν εν γένει βιοτή τους. Οι άγιοι Πατέρες μας δέν μάς είπαν άν σκανδαλίζονταν οι ίδιοι, αλλά φρόντιζαν οι ίδιοι νά μή σκανδαλίζουν τούς άλλους. Ο συγγραφέας τών προαναφερθέντων βιβλίων μοναχός π. Μιχαήλ Χατζηαντωνίου μέ τά τόσα πού γράφει φαίνεται νά σκανδαλίζεται μέ τά όσα συμβαίνουν στόν εκκλησιαστικό χώρο, αδιαφορεί όμως εάν ο ίδιος σκανδαλίζει μέ τά γραφόμενά του. ‘Αν ο ίδιος σκανδαλίζεται, τόν πειράζει καί τά κάνει βιβλία. ‘Αν όμως ο ίδιος σκανδαλίζει, δέν τόν πειράζει καί τό περνάει απαρατήρητο.
‘Εδώ αξίζει νά θυμηθώ τόν μακαριστό γέροντα Πα?σιο, όταν ως λαϊκός τόν πρωτοσυνάντησα τό 1975 καί ως αναρχικός καί επαναστάτης είχα τούς ίδιους προβληματισμούς μέ τόν π. Μιχαήλ πάνω στά εκκλησιαστικά καί δή στά επισκοπικά ζητήματα, κι εγώ κι αυτά σέ έξαρση τότε. Μού απάντησε κατηγορηματικά: “Ο καλός ο χριστιανός ποτέ δέν σκανδαλίζεται. Ο καλός ο χριστιανός μοιάζει μέ τή μέλισσα πού μαζεύει τή γύρη από τήν τριανταφυλλιά, τήν πορτοκαλιά ή τή ροδακινιά, ενώ ο σκανδαλιζόμενος χριστιανός μοιάζει μέ τή μυίγα πού μόνο στίς ακαθαρσίες πηγαίνει”.
‘Επίσης ο συγγραφέας πρέπει νά είναι νηφάλιος, σαφής, ακριβής, ευγενικός, ευχάριστος καί πρό πάντων ανοικτός πάνω σέ κάθε κρίσι τών βιβλίων του, όσο οδυνηρή καί νά είναι αυτή. Ο συγγραφέας εκτίθεται στά μάτια τού αναγνώστη, ξεγυμνώνει τήν ψυχή του, έτοιμος νά δεχθή παρατηρήσεις στά τρωτά του σημεία. Αυτό σημαίνει ανδρισμός, λεβεντιά καί αξιοπρέπεια.
Μέ τίς παραπάνω προϋποθέσεις άς εξεταστούν προσεκτικά οι παρατηρήσεις, καί πρίν τελειώσει τό παρόν, νά μή βγεί καμμιά κρίση, ούτε υπέρ, ούτε κατά, καθώς κι ο Μακρυγιάννης υποδεικνύει.
ΥΠΑΚΟΗ
Κατ’ αρχάς θά γίνει αναφορά στό παρεξηγημένο θέμα τής υπακοής, τό οποίο ο συγγραφεύς εξετάζει χωρίς τή δέουσα σοβαρότητα καί βαρύτητα. ‘Αναφέρει χαρακτηριστικά: “Η υπακοή καλύπτει τόν άνθρωπο μόνο μερικά χρόνια, άς πούμε 4-5 χρόνια”8. Συνιστά τήν απόλυτη υπακοή μόνο γιά τά πρώτα χρόνια, “κι όταν ο Γέροντας τήν επιμηκύνει χρονικά, δέν είναι έντιμος”9. ‘Αλλού τονίζει τήν παραμονή υπό ανώτερο διδάσκαλο “γιά 10-12 χρόνια”10. Κάπου διαφοροποιεί τήν υπακοή τών αρχαρίων από τήν υπακοή τών παλαιοτέρων11 καί από εκεί καί πέρα λέγει ότι χρειάζεται ευθύνη καί πρωτοβουλία12. Θεωρεί ότι μετά από 10-20 χρόνια πρέπει ο μοναχός νά μπορεί καί χωρίς αρχηγό, αλλιώς είναι ανώριμη καί ελλιπής προσωπικότης13.
Χρειάζεται λοιπόν, κατά τά λεγόμενά του, οι Γεροντάδες νά καλλιεργούν πνεύμα αυτονομίας καί ανεξαρτητοποίησης από κοντά τους, πράγμα πού δέν κάνουν14, κι έτσι υποδουλώνουν τίς ψυχές καί εξευτελίζουν τίς προσωπικότητες15. Ως εκ τούτου κατηγορεί τίς νέες αδελφότητες ότι θεοποίησαν καί απολυτοποίησαν τήν υπακοή κατά τά πρότυπα τής “Ζωής”16, ενώ οι νέοι ηγούμενοι επέβαλαν ολοκληρωτισμό στό ‘Αγιον ‘Ορος17, απροσωποποίηση στούς υποτακτικούς18 καί τούς κρατούν http://www.rel.gr/index.php?rpage=meletes&rpage2=showkeimeno.php&link_id=5